Aminotransferaza alaninowa (ALT)
O badaniu
ALT (aminotransferaza alaninowa) jest enzymem należącym do grupy aminotransferaz. Występuje głównie w komórkach wątroby (hepatocytach) oraz w mniejszych ilościach w nerkach, mięśniu sercowym i mięśniach szkieletowych.
Gdy hepatocyty ulegają zniszczeniu w wyniku procesu zakaźnego lub toksycznego, stężenie aminotransferazy w surowicy wzrasta.
ALT jest bardziej specyficznym wskaźnikiem uszkodzenia wątroby niż AST. Zwiększa się nawet przy minimalnym uszkodzeniu wątroby, przed wystąpieniem objawów i oznak choroby. Jednak wartości mogą nie być bezpośrednio związane z ciężkością uszkodzenia wątroby, dlatego najlepiej monitorować wahania jej stężenia (kilka razy w trakcie choroby).
Podwyższona aktywność aminotransferazy w surowicy rzadko występuje w chorobach innych narządów – np. w urazach mięśni, rabdomiolizie, zapaleniu wielomięśniowym i zapaleniu skórno-mięśniowym, ale w tych przypadkach zwiększa się również poziom fosfokinazy kreatynowej w surowicy.
Cel badania
ALT jest wykładnikiem uszkodzenia wątroby. Badanie aminotransferazy w surowicy jest stosowane w przypadkach takich jak:
- diagnoza ostrego wirusowego zapalenia wątroby wywołanego przez wirusy zapalenia wątroby typu A, B, C, E;
- inne ostre wirusowe zapalenie wątroby – np. w zakażeniach EBV i CMV;
- dynamiczne monitorowanie przebiegu klinicznego ostrego zapalenia wątroby;
- dynamiczne monitorowanie efektu leczenia ostrego zapalenia wątroby;
- diagnoza chorób wątroby i dróg żółciowych;
- diagnoza chorób trzustki;
- diagnostyka różnicowa żółtaczki hemolitycznej od żółtaczki wątroby.
Zwykle wraz z aminotransferazą alaninową testuje się również AST, a także enzymy cholestazy takie jak – ALP (fosfataza alkaliczna), GGT (gammaglutamylotranspeptydaza), a także bilirubina całkowita i bilirubina bezpośrednia.
Stosunek dwóch aminotranferaz świadczących o rozpadzie komórek wątroby- AST / ALT, znany też jako wskaźnik de Ritisa- może pomóc zidentyfikować przyczyny uszkodzenia wątroby, takie jak uszkodzenie toksyczne, zapalne, marskość, upośledzony przepływ żółci, choroby kamicy żółciowej.
Badanie aminotransferazy alaninowej jest zalecane w przypadku dolegliwości, takich jak zmęczenie, nudności, utrata apetytu, wymioty i dyskomfort w żołądku, zażółcenie skóry i oczu. Jest wykonywany zawsze w przypadku podejrzenia ostrego zapalenia wątroby.
Ponadto poziom aminotransferazy alaninowej jest rutynowo monitorowany u pacjentów z przewlekłym zapaleniem wątroby, wirusowym lub wywołanym przewlekłym nadużywaniem alkoholu. Obydwie te przyczyny prowadzą do stłuszczenia wątroby i rozwoju marskości.
Aminotransferaza alaninowa jest też monitorowana przy długotrwałym stosowaniu leków, które mogą uszkodzić wątrobę np. NLPZ, leki przeciwdrgawkowe, przeciwpsychotyczne, przeciwgrzybicze, niektóre antybiotyki (np. klarytromycyna), immunomodulatory.
