Białko S – 100
O badaniu
Ten test jest stosowany do diagnozowania, oceny rokowania i monitorowania leczenia niektórych chorób onkologicznych, neurologicznych, zapalnych i innych schorzeń.
Cel badania
To badanie jest zalecane w takich przypadkach:
W onkologii, jest używany do diagnozowania czerniaka i niektórych innych nowotworów złośliwych. W neurologii, jest stosowany w przypadkach urazów mózgu, niedotlenienia noworodków, chorób neurodegeneracyjnych (takich jak choroba Alzheimera). W kardiologii, jest stosowany w niewydolności serca i ostrej niedokrwistości. W reumatologii, jest stosowany w reumatoidalnym zapaleniu stawów, toczeniu rumieniowatym układowym, łuszczycy i innych chorobach autoimmunologicznych.
Informacje o badaniu
Białka S-100 to małe białka wiążące wapń. Obecnie znanych jest około 25 białek S-100. Pełnią one różnorodne funkcje w ludzkim organizmie, w tym wzrost i różnicowanie komórek, transkrypcję, fosforylację białek, wydzielanie, skurcz mięśni i inne procesy. Regulują cykl komórkowy i apoptozę, mogą być zaangażowane w procesy onkogenezy. Stężenie białek S-100 zmienia się w wielu nowotworach złośliwych, co można wykorzystać do diagnozowania i rokowania guzów. Białko S-100B jest najbardziej diagnostycznie istotne dla czerniaka. S-100B jest standardowym markerem immunohistochemicznym rutynowo stosowanym w patologicznej diagnozie czerniaka. Jest także uwalniane przez złośliwe melanocyty do krwi, gdzie można je zmierzyć. Obecnie białko S-100B jest najbardziej szczegółowo badanym biomarkerem dla czerniaka. Wykazano, że poziom białka S-100B koreluje dobrze z klinicznym stadium czerniaka. Wzrost poziomu tego biomarkera wskazuje na postęp czerniaka, podczas gdy spadek jego stężenia wskazuje na regresję. Wykazano, że informacyjność biomarkera S-100B w ocenie leczenia czerniaka jest wyższa niż innego biomarkera czerniaka, dehydrogenazy mleczanowej (LDH). Podwyższone stężenia białka S-100B obserwuje się również w astrocytomach, guzach nerek, pewnych rodzajach białaczek, a także w chorobach nerek i wątroby (w tym przerzutach różnych guzówdo wątroby) oraz w różnych chorobach zapalnych i zakaźnych. Inne białka S-100 mogą mieć znaczenie kliniczne w diagnozowaniu innych typów nowotworów. Na przykład białko S-100A4 może być stosowane do oceny rokowania raka piersi, żołądka, pęcherza moczowego, trzustki i płuc. Białko S-100A7 jest biomarkerem dla raka płuc i jajnika. Białko S-100A9 może być używane do różnicowania diagnozy raka prostaty i łagodnego przerostu gruczołu krokowego. Zastosowanie białek S-100 w praktyce klinicznej zostało udowodnione nie tylko w chorobach nowotworowych, ale także w szerokim zakresie innych patologii. W mózgu białko S-100B jest głównie wytwarzane przez astrocyty, a jego zwiększona synteza wskazuje na aktywację astrocytów w odpowiedzi na uszkodzenie tkanki nerwowej spowodowane niedotlenieniem lub niedoborem glukozy. Podwyższone poziomy białka S-100B we krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym obserwuje się w przypadku urazów mózgu. Wykazano, że określanie stężenia białka S-100B pozwala wybrać pacjentów z łagodnym urazem mózgu, którzy rzeczywiście wymagają tomografii komputerowej i uniknąć niepotrzebnych badań nawet o 30%. Naukowcy odkryli, że wzrost poziomu białka S-100B powyżej 0,1 μg/L jest wrażliwym wskaźnikiem zmian patologicznych na tomografii komputerowej mózgu. Białko S-100 jest zatem biomarkerem nieswoistym, które czasami porównuje się do białka C-reaktywnego - innego nieswoistego, ale powszechnie znanego biomarkera chorób o różnej etiologii. Ponieważ możliwe są wyniki fałszywie dodatnie w badaniu białka S-100, zaleca się powtórzenie analiz w celu uniknięcia błędów diagnostycznych. Staranne interpretowanie wyników, uwzględniając kontekst kliniczny i inne informacje diagnostyczne, jest niezbędne.
Należy zauważyć, że badanie białka S-100 nie jest samodzielnym narzędziem diagnostycznym, ale raczej testem uzupełniającym, który pomaga w ocenie i zarządzaniu określonymi chorobami. Wyniki badania powinny być interpretowane przez wykwalifikowanego pracownika służby zdrowia we współpracy z innymi danymi klinicznymi i procedurami diagnostycznymi.
