Kalcytonina

O badaniu

Kalcytonina jest hormonem polipeptydowym wydzielanym przez komórki C tarczycy. Głównym działaniem kalcytoniny jest hamowanie resorpcji kości. Osiąga ten efekt poprzez regulację liczby i aktywności osteoklastów, czyli komórek niszczących kość.

Kalcytonina jest wydzielana w odpowiedzi na podwyższone stężenie wapnia w surowicy, zmniejszając tym samym jego poziom w surowicy, częściowo przez zwiększanie wydalania przez nerki. Jednak rola kalcytoniny w regulacji poziomu wapnia jest nieznaczna w porównaniu z wpływem hormonów przytarczyc. Dlatego nie jest stosowana w badaniu zaburzeń homeostazy wapniowej.

Kalcytotnina to specyficzny i wrażliwy marker nowotworowy. Nowotwory złośliwe powstające z komórek tarczycy (rak rdzeniasty tarczycy) zwykle wydzielają zwiększone ilości kalcytoniny. Rak rdzeniasty tarczycy jest rzadkim nowotworem złośliwym i może być związany z genetyczną predyspozycją rodzinną lub wynikiem spontanicznej mutacji. Głównym markerem nowotworowym do diagnozowania i monitorowania jego rozwoju jest kalcytonina.

Stężenia kalcytoniny w surowicy są wysokie u niemowląt, gwałtownie spadają w dzieciństwie, przez resztę życia pozostając względnie stabilne. Zasadniczo stężenia kalcytoniny w surowicy są wyższe u osób z większą masą ciała.

Poziom kalcytoniny może być zwiększony u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek i nadczynnością przytarczyc, białaczką i rzadszymi zaburzeniami, takimi jak: zespół mieloproliferacyjny, zespół Zollingera-Ellisona, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, drobnokomórkowy rak płuc.

Cel badania

Badanie kalcytoniny znajduje zastosowania w przypadkach takich jak:

diagnoza klinicznie objawowego raka tarczycy u pacjentów z „zimnymi guzkami lub guzkami o nieprzekonującej histologii (np. podejrzenie raka anaplastycznego);

rodzinne badania przesiewowe w przypadkach dziedzicznego rdzeniastego raka tarczycy;

monitorowanie pooperacyjne raka rdzeniastego tarczycy. Stężenie kalcytoniny koreluje z masą guza. Podwojenie stężenia wiąże się z nawrotem nowotworu;

monitorowanie pacjentów z guzami neuroendokrynnymi: rakowiak, insulinoma, drobnokomórkowy rak płuc. W nich wydzielanie kalcytoniny może być częścią zespołu paraneoplastycznego, czyli objawów niezależnych od miejscowego wzrostu nowotworu.

To badanie nie jest przydatne do oceny zaburzeń metabolizmu wapnia.