Fosfataza kwaśna AcP
O badaniu
Kwaśne fosfatazy to enzymy szeroko rozpowszechnione w tkankach, występujące w kościach, wątrobie, śledzionie, nerkach, erytrocytach i płytkach krwi, jednak w największych stężeniach w komórkach nabłonkowych gruczołu krokowego (prostaty).
Fosfatazy to enzymy należące do klasy hydrolaz, modyfikujące strukturę różnych białek w komórce – dzięki temu pełnią rolę w procesie jej niezakłóconego funkcjonowania tzn. regulacji procesów komórkowych takich jak trawienie wchłoniętych cząsteczek czy przekazywanie sygnałów między komórkami. Najsprawniej działają w kwaśnym pH, wynoszącym około 5.
Wyróżniamy kilka podtypów fosfatazy kwaśnej pochodzących z różnych tkanek (izoenzymów). Kwaśna fosfataza jest również obecna w dużych stężeniach w nasieniu. Prawidłowo PAP stanowi 30% całkowitej wartości fosfatazy kwaśnej.
Podwyższony poziom kwaśnej fosfatazy (w tym PAP) stwierdza się w przerzutowych guzach prostaty (zwłaszcza do kości). Rak prostaty to jeden z najczęściej występujących u mężczyzn nowotworów, czasem ciężko jest zróżnicować go z łagodnym przerostem tego gruczołu, który daje podobne objawy. Niektóre guzy rosną bardzo wolno pozostając niewykryte przez wiele lat, natomiast inne o agresywnym przebiegu szybko rozprzestrzeniają się na sąsiednie narządy. Gdy złośliwe komórki przedostają się poza torebkę prostaty, komórki gruczołowe zaczynają wydzielać kwaśną fosfatazę, która jest uwalniana do krwi i wykrywana jest w badaniach laboratoryjnych.
Mniejsze znaczenie diagnostyczne ma izoenzym fosfatazy produkowany przez kości (a konkretniej osteoklasty – komórki niszczące kość) i może być markerem zwiększonego obrotu kostnego (nasilonych procesów destrukcji i tworzenia) w przebiegu różnych chorób.
Cel badania
Wykonanie testu jest zalecane przebiegu diagnostyki i monitorowania przerzutowego raka prostaty. Ponadto wykorzystuje się go do oceny skuteczności leczenia i ryzyka ewentualnego nawrotu.
Pomocniczo, badanie to zleca się razem z badaniem innych markerów resorpcji (niszczenia) kości (np. pomiarem wapnia w moczu) w ich chorobach.
