Wolny PSA
O badaniu
PSA (swoisty antygen sterczowy) jest białkiem wytwarzanym niemal wyłącznie w komórkach nabłonkowych prostaty, w niewielkich ilościach może być produkowany w gruczołach otaczających cewkę moczową i śliniankach przyusznych, zarówno u kobiet i u mężczyzn.
Większość PSA jest zawarta w męskim nasieniu. Odgrywa ważną rolę w zapłodnieniu, ponieważ ma zdolność jego enzymatycznego upłynniania, a tym samym ułatwia ruch plemników.
Niewielka ilość PSA znajduje się również we krwi. Główną formą PSA w krążeniu jest połączenie z alfa1-antychymotrypsyną, które stanowi 55-95% całkowitego PSA. Reszta, od 5 do 45%, w formie enzymatycznie nieaktywnej, występuje w osoczu jako wolne PSA.
Stężenie PSA narasta wraz z wiekiem, po jeździe na rowerze, cewnikowaniu, badaniu przezodbytniczym, po masażu prostaty i wytrysku nasienia. Po zabiegach chirurgicznych na prostacie oraz jej biopsji, poziom PSA również może rosnąć, stąd zaleca się odczekanie co najmniej 6 tygodni przez wykonaniem kolejnego pomiaru.
Cel badania
Badanie jest najczęściej stosowanym markerem do oceny ryzyka raka prostaty, jednak nie jest wystarczający do postawienia diagnozy – nieprawidłowy wynik powinien zostać uzupełniony dalszą diagnostyką, badaniem przezodbytniczym oraz biopsją gruczołu.
Oznaczanie poziomu PSA jest często wykonywane w ramach przesiewowych badań w kierunku raka prostaty u mężczyzn po 50 roku życia lub młodszych, w przypadku obciążającego wywiadu rodzinnego lub w obecności innych czynników ryzyka raka.
